Polityka antynarkotykowa? Jest coraz gorzej. "Narkotyki to dla pañstwa dogodny wróg". "Potraktujcie nas powa¿nie" [RAPORT]

Nowa ustawa antynarkotykowa mia³a sprawiæ, ¿e tzw. rekreacyjni u¿ytkownicy narkotyków nie bêd± trafiali do wiêzieñ. Prokuratorzy mieli umarzaæ postêpowania, je¿eli zatrzymana osoba mia³a przy sobie niewielkie ilo¶ci np. marihuany, na u¿ytek w³asny. Rzeczywisto¶æ jest jednak zgo³a inna, a sytuacja z roku na rok wydaje siê coraz gorsza. Szczegó³y w raporcie Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej, którego najwa¿niejsze fragmenty przedstawiamy poni¿ej.

Z danych Ministerstwa Sprawiedliwo¶ci z pierwszego pó³rocza 2012 r. wynika, ¿e na podstawie art. 62a umorzono ³±cznie ponad pó³tora tysi±ca spraw. Prokuratorzy zrobili to w blisko 1,1 tys. przypadków, a kolejne 419 spraw umorzy³y s±dy, do których ¶ledczy skierowali akty oskar¿enia. Odst±pili od ¶cigania w przypadku 10-15 proc. spraw. ¯eby to zrobiæ, musz± byæ spe³nione trzy przes³anki: niecelowo¶æ ukarania osoby (poniewa¿ wina i spo³eczna szkodliwo¶æ czynu nie s± znaczne), nieznaczna ilo¶æ posiadanych narkotyków i to, ¿e by³y przeznaczone na u¿ytek w³asny.

- Trudno oprzeæ siê pokusie nadu¿ywania przepisów kryminalizuj±cych posiadanie nieznacznych ilo¶ci narkotyków. Pozwalaj± ³atwo, prosto, niemal bezwysi³kowo uzyskiwaæ ¶wietne statystycznie wyniki. Dotyczy to policji i prokuratury. Nie inaczej jest z s±dami. Pokusa sukcesu i niewra¿liwa obojêtno¶æ na negatywne skutki podejmowanych dzia³añ sprawia, ¿e w prowadzonych statystykach brak jest rubryki zliczaj±cej po³amane ¿ycia - pisa³a we wstêpie do raportu karnistka prof. Monika P³atek.

Dodaje te¿, ¿e w³adze traktuj± marihuanê jako "dogodnego wroga". "Dogodny wróg" pozwala w³adzy narzuciæ sw± wolê, sprzeciwiaj±c siê woli wiêkszo¶ci i rozs±dkowi. Dogodnym wrogiem mo¿na straszyæ i siaæ oburzenie. Narkotykom mo¿na wypowiedzieæ wojnê, prezentuj±c je jako moralnie odra¿aj±ce i gro¼ne.

Wed³ug autorów raportu, policja, prokuratura i s±dy ci±gle nabijaj± statystyki palaczami, a dilerzy pozostaj± na wolno¶ci. Walka z marihuan± jest - zdaniem Agnieszki Sieniawskiej, rzecznik praw osób uzale¿nionych - pretekstem dla rozszerzania prerogatyw w³adzy kosztem wolno¶ci obywatelskich.

Alkohol jest w porz±dku, a marihuana nie?

To niejedyne problemy obecnego prawa. Alkohol nie jest postrzegany jako gro¼ny narkotyk, podczas gdy "Wspó³cze¶nie wiadomo, ¿e alkohol i tytoñ szkodz± bardziej ni¿ marihuana. Wiadomo równie¿, ¿e alkohol jest trzecim g³ównym czynnikiem ryzyka zagra¿aj±cym zdrowiu w krajach rozwiniêtych - do których zalicza siê równie¿ Polskê - za... nikotyn± i nadci¶nieniem têtniczym, a marihuana znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie leczniczej, ale to posiadanie niewielkiej ilo¶ci marihuany gwarantuje etykietê dewianta i przestêpcy".

- Statystyki s± bezwzglêdne; zgony spowodowane za¿yciem marihuany s± bliskie zeru, od opiatów umiera ok. 300 osób rocznie, od przedawkowania leków przeciwzapalnych dostêpnych bez recepty - ok. 3000 osób rocznie, od alkoholu: 30 000; ale to marihuana spe³nia wszystkie cechy dogodnego wroga, racjonalizuj±c szereg posuniêæ w³adzy, które bez tego czynnika uznane by³yby prawdopodobnie za szkodliwe - doda³a prof. P³atek.

Dodatkowo s³u¿ba zdrowia nie jest nastawiona na pomaganie pacjentom (uzale¿nionym), a sam program leczenia z uzale¿nieñ jest przestarza³y, nieadekwatny i nieefektywny.

Rekomendacje

Autorzy raportu podkre¶laj±, ¿e nie chodzi im o stworzenie kolejnej pracy, która skoñczy jako przypis w pracy naukowej. "Wa¿ne, by te rekomendacje potraktowaæ powa¿nie. Tu nie chodzi o wydanie kolejnej ksi±¿ki, któr± mo¿na u¿yæ w przypisie i wpisaæ sobie do CV. Tu chodzi o ludzkie ¿ycie". Poni¿ej publikujemy fragmenty raportu, który mo¿na znale¼æ na stronie Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej.

Dekryminalizacja, na wzór rozwi±zañ portugalskich, posiadania nieznacznych ilo¶ci narkotyków przeznaczonych na u¿ytek w³asny sprawcy.

Opcjonalnie: wprowadzenie do ustawy delegacji ustawowej do wydania rozporz±dzenia b±d¼ kolejnego za³±cznika do ustawy zawieraj±cego wskazane warto¶ci graniczne narkotyków, które bêdzie pe³ni³o rolê definicji legalnej dla terminu ¶rodki odurzaj±ce lub substancje psychotropowe w ilo¶ci nieznacznej, przeznaczone na w³asny u¿ytek oskar¿onego.

Wprowadzenie takiego rozwi±zania pozwala organom ¶cigania ukierunkowaæ dzia³ania na tych obywateli, którzy narkotyki posiadaj± nie w zwi±zku z ich konsumpcj±, ale przede wszystkim w zwi±zku z udostêpnianiem i obrotem.

Brak jasnych kryteriów ustawowych "nieznacznej ilo¶ci" czy "wypadku mniejszej wagi" uniemo¿liwia kwalifikacjê czynu polegaj±cego na posiadaniu narkotyków do art. 62a i umorzenia postêpowania czy do znikomo¶ci spo³ecznej szkodliwo¶ci czynu. Dekryminalizacji powinny towarzyszyæ oddzia³ywania profilaktyczno-edukacyjne wprowadzone ju¿ na etapie nauczania w szko³ach.

¦rodki finansowe na tego typu dzia³ania powinny zostaæ wygospodarowane kosztem wydzia³ów ds. przestêpczo¶ci narkotykowej. Powa¿n± przestêpczo¶ci± narkotykow± mog³yby zaj±æ siê wyspecjalizowane kadry funkcjonariuszy policji rozpracowuj±ce dzia³alno¶æ zorganizowanych grup przestêpczych.

Wydanie przez Prokuratora Generalnego wytycznych prokuratorskich celem wykszta³towania nowej, lepszej praktyki stosowania art. 62a.

Jak mi³o by³oby widzieæ policjanta, który zamiast kontroli ulicznej wobec osoby uzale¿nionej od heroiny stosowa³by dzia³ania streetworkerskie (wydanie ulotki informacyjnej, gdzie uzyskaæ pomoc czy czystej ig³y). Warto dostrzec równie¿ konieczno¶æ wykre¶lenia z tabeli IV-N ¿ywicy i ziela konopi oraz dopuszczenia mo¿liwo¶ci uprawy cannabis na w³asne potrzeby medyczne.

W zwi±zku z zakoñczonym procesem rejestracyjnym produktu medycznego zawieraj±cego THC, warte rozwa¿enia wydaje siê przeprowadzenie ogólnokrajowej kampanii edukacyjnej w¶ród lekarzy na temat medycznych w³a¶ciwo¶ci cannabis. By sta³o siê to mo¿liwe, potrzebna bêdzie nowelizacja prawa narkotykowego i farmaceutycznego.

Brak mo¿liwo¶ci medycznego stosowania konopi godzi w prawa pacjentów do skutecznego i dostosowanego do ich potrzeb leczenia. Analiza spraw programu Rzecznika jednoznacznie wskazuje, ¿e w Polsce ¿yj± pacjenci medycznej marihuany, którzy przedk³adaj±c priorytet w postaci w³asnego zdrowia nad ¿ycie zgodne z liter± prawa, decyduj± siê na nielegaln± uprawê konopi lub zaopatrywanie siê na czarnym rynku, nara¿aj±c siê tym samym na odpowiedzialno¶æ karn±.

Godne rozwa¿enia wydaje siê wprowadzenie leczenia substytucyjnego na receptê.

Leczenie substytucyjne móg³by prowadziæ zak³ad opieki zdrowotnej lub lekarz psychiatra wykonuj±cy praktykê lekarsk±, tak¿e w ramach grupowej praktyki lekarskiej. Efektem wprowadzenia takiej zmiany by³aby mo¿liwo¶æ zapisywania leku substytucyjnego na receptê, któr± mo¿na by zrealizowaæ w ogólnodostêpnej aptece. Taka zmiana pozwoli obj±æ leczeniem o wiele wiêksz± liczbê potrzebuj±cych go osób.

W czerwcu 2012 r. z inicjatywy 15 pos³ów Ruchu Palikota oraz Platformy Obywatelskiej w Sejmie zosta³ z³o¿ony projekt nowelizacji ustawy o przeciwdzia³aniu narkomanii. Autorami projektu s± cz³onkowie komitetu steruj±cego Polskiej Sieci Polityki Narkotykowej. Do dnia wydania niniejszego raportu projekt nie zosta³ poddany pod g³osowanie. Projekt zak³ada trzy podstawowe zmiany:
1. wprowadzenie warto¶ci granicznych narkotyków,
2. wykre¶lenie z tabeli IV-N ¿ywicy i ziela konopi,
3. umo¿liwienie prowadzenia terapii substytucyjnej przez lekarzy psychiatrów.

Chcesz wiedzieæ wiêcej i szybciej? Masz telefon z Androidem? ¦ci±gnij nasz± aplikacjê Gazeta.pl LIVE! Najwa¿niejsze informacje codziennie, na ¿ywo w Twoim telefonie!