Deficyt budżetowy to konsekwencja wydatków wyższych niż dochody. O deficycie budżetowym mówi się w konkretnym okresie rozliczeniowym. Jest nazywany rokiem budżetowym i nie musi być identyczny z rokiem kalendarzowym. Ekonomiści najczęściej wyróżniają trzy typy deficytu budżetowego. Z deficytem rozliczeniowym mamy do czynienia wówczas, gdy przedmiotem analizy jest faktyczna różnica pomiędzy wydatkami oraz dochodami, a z deficytem strukturalnym – gdy analizie poddaje się wartość hipotetyczną. Często wspomina się również o deficytach cyklicznych powiązanych z tak zwanymi cyklami koniunkturalnymi.

Nie ma jednej przyczyny deficytu budżetowego. Najczęściej jest on konsekwencją zwiększania wydatków budżetowych szybciej niż pozwala na to dynamika przychodów. Deficyt budżetowy może pojawić się również wówczas, gdy wydatki są utrzymywane na umiarkowanym poziomie, przychody nie pojawiają się jednak w prognozowanym tempie i wysokości. Deficyt budżetowy państwa bywa też czasem działaniem planowanym. Jest jedną z konsekwencji pobudzania wzrostu gospodarczego i pojawia się w momencie, w którym utrzymaniu wydatków na dotychczasowym poziomie towarzyszy obniżenie obciążeń podatkowych.

Ograniczanie wysokości deficytu budżetowego może się odbywać na kilka sposobów. Rozwiązaniem skutecznym, choć powodującym niezadowolenie społeczne, jest podniesienie podatków. Częstą praktyką jest również prywatyzacja, a więc sprzedaż majątku, który jest własnością państwa. Najbardziej naturalnym sposobem radzenia sobie z deficytem może wydawać się ograniczenie wydatków. Skutkuje to jednak niezadowoleniem na tyle dużym, że państwa starają się nie nadużywać tej możliwości. Sam deficyt budżetowy państwa jest zresztą zjawiskiem naturalnym. Co więcej, przyjmuje się, że jeśli utrzymuje się na poziomie kilku procent, nie jest powodem do niepokoju.